Osobom noszącym okulary często zadaje się pytanie jaką mają wadę wzroku plus czy minus? To najprostsze i chyba najpopularniejsze wśród społeczeństwa rozróżnienie wad wzroku. Czy wiemy na czym polegają popularne minusy i plusy?
Rodzaje wad wzroku
Krótkowzroczność, czyli tzw. minusy, oznacza, że moc układu optycznego jest zbyt duża w stosunku do długości osiowej gałki ocznej. Innymi słowy oko jest zbyt długie i obraz powstaje przed siatkówką. Obecnie w mediach coraz częściej mówi się o nadchodzącej epidemii krótkowzroczności u dzieci i młodzieży. Z czego to wynika? Przede wszystkim z nadużywania smartfonów, tabletów i komputerów przez dzieci w coraz młodszy wieku. Za główną przyczynę myopii uważa się pracę wzrokową z bliska, gdy w wyniku nadmiernego „przeciążania” oczu dochodzi do kompensacyjnego wydłużania gałki ocznej. Z powodu pandemii COVID 19 większość czasu dzieci spędzają w domach przed ekranami różnych urządzeń czy to w ramach zdalnego nauczania czy rozrywki niejako wymuszając ciągła pracę z bliska. Oczywiście czynniki genetyczne nie pozostają tu bez znaczenia.
Jakie objawy mogą sugerować krótkowzroczność?
Jednym z podstawowych objawów jest nieostre widzenie przedmiotów z daleka oraz mrużenie oczu. Dodatkowo przybliżanie przedmiotów, pogorszenie widzenia po zmroku, bóle głowy, pieczenie oczu czy pocieranie oczu mogą towarzyszyć krótkowzroczności.
Czy jeśli mam krótkowzroczność leczeniem są wyłączenie okulary?
Nie, obecnie do korekcji wykorzystuje się oprócz okularów soczewki kontaktowe. Zastosowanie korekcji spowoduje przesunięcie powstającego obrazu na siatkówkę i tym samym poprawę ostrości widzenia. Czasem stosuje się ortokorekcję, która polega na zakładaniu na noc odpowiednich twardych soczewek kontaktowych, które oddziałują na płaszczyznę rogówki spłaszczając ją, co w efekcie poprawia widzenie. Wśród osób dorosłych coraz większą popularnością cieszą się zabiegi laserowej korekcji wzroku.
Nadwzroczność, inaczej nazywana dalekowzrocznością lub „plusami” polega na tym, że moc układu optycznego oka jest zbyt mała w stosunku do długość osiowej gałki ocznej, czyli oko jest zbyt krótkie i w efekcie obraz powstaje za siatkówką. Oko naturalnie poprzez akomodację ma zdolność do zwiększenia mocy optycznej soczewki, co dzieje się za każdym razem, kiedy patrzymy na przedmiot z bliska. Jeśli wada wzroku jest nieduża, a zdolności akomodacyjne oka wystraczające to w tym przypadku powstanie ostry obraz. Wtedy mówimy o nadwzroczności ukrytej. Często u osób z tym rodzajem dalekowzroczności występują objawy astenopii, które obejmują: ból oczu i okolicy wokół, ból głowy, który może nasilać się przy długotrwałej pracy z bliska, suche lub łzawiące oczy, rozmycie obrazu, pieczenie oczu, nadwrażliwość na światła, zawroty głowy, nudności. Wszystkie te dolegliwości wynikają z nieustannie napiętej akomodacji. Drugim typem jest nadwzroczność jawna, w której wada jest na tyle duża, ze przekracza zdolności akomodacyjne oka i widzenie zawsze będzie niewyraźne.
Jakie są objawy nadwzroczności?
Nieostre widzenie z daleka i bliska, zmęczenie oczu, bóle głowy, pieczenie oczu czasem także zmęczenie i senność, szczególnie podczas długotrwałej pracy z bliska. U dzieci fizjologicznie występuję niewielka nadwzroczność, która wraz ze wzrostem dziecka zanika. Jeśli wada jest duża konieczna jest korekcja od wczesnych lat, żeby uniknąć niedowidzenia, które jest nieodwracalne.
Czy korygować plusy?
Podstawową metodą korekcji są okulary ze szkłami skupiającymi tzw. plusy i coraz chętniej stosowane soczewki kontaktowe. U osób dorosłych celem usunięcia lub zmniejszenia wady można wykonać laserową korekcję wzroku, która polega na modelowaniu rogówki za pomocą energii odpowiedniego typu lasera.
Czy można uniknąć nadwzroczności?
Nie ma sposobu, by uniknąć nadwzroczności. Obecność wady refrakcji zależy od kształtu i długości oka oraz mocy jego układu optycznego. Cechy te są uwarunkowane genetycznie. Ważne jest wczesne wykrycie wady refrakcji oraz odpowiednie jej korygowanie.
Nadwzroczności jak i krótkowzroczności może towarzyszyć astygmatyzm. Może on występować także jako samodzielna wada wzroku. Astygmatyzm jest najczęściej spowodowany niesferycznym kształtem rogówki, co powoduje, że dla różnych południków gałki ocznej skupienie promieni światła występuje w różnej odległości od siatkówki. Astygmatyzm powoduje nieostre widzenie, podwójne widzenie, rozciągniecie obrazu w zależności od osi w pionie poziomie lub skośnie. Korygujemy go za pomocą okularów ze szkłami cylindrycznymi, których wartość lekarz może zapisać na dwa sposoby jako wartości ujemne lub dodatnie, zawsze określając oś. Do korekcji wykorzystujemy także toryczne soczewki kontaktowe, a u osób dorosłych możliwe jest wykonanie laserowej korekcji wzroku.